Trung bình hàng năm ở Việt Nam có khoảng 2.000 trẻ em tử vong do đuối nước. Tuy nhiên, tình trạng đuối nước trẻ em của nước ta vẫn còn ở ngưỡng cao, rất đáng lo ngại, là nguyên nhân hàng đầu đã để lại nỗi đau khôn nguôi cho gia đình và xã hội
Cần tăng cường các biện pháp phòng chống đuối nước ở trẻ em
Đuối nước là loại tai nạn nguy hiểm và gây tử vong nhiều nhất ở trẻ. Tỷ suất đuối nước ở trẻ em Việt Nam cao gấp 10 lần các nước phát triển. Các trường hợp chết đuối hay suýt chết đuối thường xảy ra ở trẻ dưới 15 tuổi và tập trung nhiều ở lứa tuổi từ 5 – 9 tuổi. Trẻ em vốn dĩ rất thích nghịch nước, đặc biệt vào mùa hè nắng nóng, được tắm và ngâm mình trong dòng nước mát lạnh sẽ giúp các em có được những giây phút thật thoải mái. Nhưng các em đâu biết trong môi trường nước tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm thường xuyên rình rập. Một trong những nguyên nhân khiến trẻ em hay bị đuối nước là do thiếu sự giám sát chặt chẽ của người lớn, kiến thức phòng tránh, sơ cứu của người dân còn hạn chế. Đặc biệt, trẻ thiếu kỹ năng bơi lại hay hiếu động, tò mò, thích nghịch nước, hoặc biết bơi nhưng trẻ chủ quan. Ngoài ra môi trường sống của trẻ thật sự chưa an toàn, nhiều nhà sống gần ao, hồ, sông, suối nhưng không có hàng rào bảo vệ, các giếng, bể nước không có nắp đậy…cũng là nguyên nhân khiến trẻ dễ bị đuối nước.
Tổ chức triển khai dạy bơi miễn phí để phòng chống đuối nước ở trẻ em
Theo báo cáo của Ban chỉ đạo phòng chống tai nạn thương tích trẻ em tỉnh Bình Định, số trẻ em tử vong do tai nạn đuối nước trong tỉnh còn cao: năm 2016 có 38 trẻ, năm 2017 có 33 trẻ và năm 2018 có 24 trẻ. Tình hình đuối nước vẫn diễn biến phức tạp trong 5 tháng đầu năm 2019, đã có 9 trường hợp tử vong. Đáng chú ý, các trường hợp tử vong đa số do trẻ tự tìm đến vùng sông, suối, các hố sâu chơi đùa, nghịch nước mà không có sự giám sát của người lớn. Tỉnh ta là tỉnh có địa hình đa dạng, có nhiều ao hồ, sông suối, biển nên tỷ lệ trẻ em bị đuối nước trong những năm gần đây tăng rất nhiều. Đơn cử như ngày 17/3/2019, UBND xã Cát Trinh huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định cho biết, trên địa bàn xã đã xảy ra một vụ đuối nước thương tâm khiến 3 cháu bé tử vong gồm: T.H.N (6 tuổi); T.L.A.Q. (11 tuổi) và T.L.A.Q (7 tuổi, là 2 anh em ruột). Theo người nhà, 3 cháu rủ nhau ra bờ mương để tắm và bắt cá nhưng gặp chỗ nước sâu, các cháu lại không biết bơi nên đã xảy ra tai nạn chết đuối. Ngày 30/5 vừa qua, trên địa bàn khối 5, thị trấn Phú Phong (huyện Tây Sơn) xảy ra 1 vụ đuối nước làm cháu L.Q.H. (5 tuổi, ở khối Hòa Lạc) và cháu N.T.K. (4 tuổi, ở khối Phú Xuân) tử vong…
Những vụ đuối nước trên đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự lơ là, chủ quan của người lớn, nhất là gia đình trong việc quản lý con em mình. Mùa hè là thời điểm các em nghỉ học, được tự do vui chơi, đùa nghịch; từ đó kéo theo những cái chết thương tâm của trẻ em do đuối nước. Bên cạnh đó, môi trường xung quanh còn ẩn chứa nhiều nguy cơ tai nạn thương tích đối với trẻ, đặc biệt với trẻ ở nông thôn thường rủ nhau đi mò cua, bắt ốc, tắm sông, suối, ao, hồ... Điều đáng nói ở hầu hết trẻ tử vong do đuối nước là các em không hề biết bơi và khi đi bơi cũng không có người lớn kèm, hay bất kỳ phương tiện cứu hộ nào. Trong khi các em chưa lường hết được sự nguy hiểm, nên vẫn rủ nhau đùa nghịch ở ngay cả những địa điểm thường xuyên xảy ra tình trạng trẻ chết đuối. Tai nạn thương tích đặc biệt là tai nạn đuối nước thực sự là một vấn đề bức xúc của xã hội và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sống còn của trẻ em. Qua các trường hợp trẻ em bị đuối nước, có thể xác định các nguyên nhân cơ bản như: Môi trường sống không đảm bảo an toàn; nhận thức và hiểu biết chung về tai nạn đuối nước trẻ em còn thấp; thiếu sự quan tâm, giám sát đầy đủ của người lớn; trẻ không biết bơi, không có kỹ năng ứng phó khi bị đuối nước.Vần đề này đang được các cơ quan, ban ngành cũng như các tổ chức xã hội tỉnh quan tâm.
Từ năm 2013 - 2018, Sở Lao động - Thương binh & Xã hội đã tổ chức 59 lớp dạy bơi miễn phí cho 1.790 trẻ em trong tỉnh. Năm 2019, Sở cũng đã hỗ trợ kinh phí cho 11 huyện, thị xã, thành phố để triển khai dạy bơi miễn phí 17 lớp cho 510 trẻ em. Ngoài ra, Sở còn phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức các lớp tập huấn truyền thông kỹ năng phòng chống đuối nước và tập huấn nâng cao năng lực, kỹ năng cho cha mẹ, những người chăm sóc trẻ và trẻ em tại một số địa phương trong tỉnh. Thời gia qua ở các địa phương thường xuyên tổ chức các hoạt động hè dành cho trẻ và khuyến khích các em tham gia những hoạt động vui chơi an toàn, lành mạnh. Tìm ra các giải pháp để thực hiện Kế hoạch liên ngành phòng, chống đuối nước trẻ em tỉnh Bình Ðịnh giai đoạn 2016 - 2020: 40% trẻ em trong độ tuổi tiểu học, THCS biết kỹ năng an toàn trong môi trường nước; 90% trẻ em sử dụng áo phao khi tham gia giao thông đường thủy; 2.000 trẻ em được học bơi và trang bị các kỹ năng phòng tránh đuối nước…Tuy nhiên, để phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ em đạt hiệu quả thì ngoài gia đình, rất cần sự tham gia của nhiều cấp, nhiều ngành và cộng đồng xã hội nhằm tạo môi trường an toàn cho trẻ em; tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho mọi người trong xã hội, nhất là các bậc cha mẹ trong việc phòng tránh đuối nước cho trẻ.
Mọi người trong cộng đồng cần tìm hiểu kiến thức, kỹ thuật sơ cứu đúng cách để áp dụng kịp thời khi xảy ra trường đuối nước. Các bậc cha mẹ cần chủ động hơn trong việc quản lý và đảm bảo môi trường vui chơi an toàn cho con em mình. Đặc biệt, cha mẹ nên tập bơi cho trẻ, hướng dẫn trẻ các nguyên tắc an toàn khi bơi và xử lý tình huống đuối nước. Có như vậy mới tránh được những cái chết thương tâm đối với các em xảy ra như thời gian qua. Việc phòng ngừa tai nạn thương tích trẻ em nói chung và đuối nước nói riêng là rất cần thiết, đòi hỏi phải có sự đồng bộ giữa gia đình, nhà trường và xã hội./.
Tác giả bài viết: Thùy Vy (Khoa TT-GDSK) Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh
