Bệnh khớp và sự ảnh hưởng do thời tiết
Hiện nay, bệnh xương khớp rất phổ biến trong cộng đồng. Khi thời tiết thay đổi, nhất là từ nóng sang lạnh, đây là lúc bắt đầu xuất hiện các bệnh lý về khớp như: viêm khớp, thoái hóa khớp, gout, chứng đau vai gáy, đau thắt lưng, thoát vị đĩa đệm… tiến triển mà thường hay gặp nhất là ở người cao tuổi. Những căn bệnh này thường xuyên gây đau nhức gây khó khăn trong di chuyển và làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người già. Vậy cách tốt nhất để tránh được những căn bệnh này là phải có một chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện thường xuyên để xương khớp được dẻo dai, chắc khỏe.
Theo BsCKII. Trần Văn Trung - Trưởng khoa Nội Trung cao - BVĐK tỉnh cho biết:”Thời tiết thay đổi bất thường từ nắng chuyển sang lạnh khiến lượng bệnh nhân cao tuổi nhập viện tăng cao hơn 30%, đặc biệt là các bệnh mãn tính về xương khớp. Vào những ngày thời tiết xấu sẽ khiến các cụ bị mệt mỏi, kém ăn dẫn tới suy nhược cơ thể, không ăn uống sẽ kèm theo bị tiết mồ hôi nhiều, thiếu điện giải làm người già dễ suy sụp, khó thở, đau nhức các khớp nên nhập viện điều trị nhiều hơn. Sự thay đổi của thời tiết kéo theo sự thay đổi của các yếu tố bên trong cơ thể như độ nhớt của máu, độ nhớt dịch khớp, sự kết tủa của các muối, thay đổi nồng độ các hóa chất trung gian trong cơ thể, thay đổi vận mạch. Chính sự thay đổi này góp phần làm xuất hiện các đợt đau xương khớp”.
Do thời tiết thay đổi cộng với cơ thể suy yếu nên ở người già thường xảy ra nhiều bệnh lý về xương khớp. Có thể nói đến, viêm khớp dạng thấp là bệnh thường gặp ở người cao tuổi, viêm khớp kéo dài với các đợt sưng đau khớp cấp tính, bệnh nhân thường sưng đau nhiều khớp, sốt, có thể có các biểu hiện ở các cơ quan khác. Nếu không được điều trị, các khớp nhanh chóng bị biến dạng, dính khớp. Các khớp thường gặp nhất là các khớp nhỏ ở bàn tay, khớp cổ tay, khuỷu, gối, cổ chân, bàn ngón chân, cả hai bên. Ở giai đoạn muộn, thường biểu hiện ở các khớp vai, háng, cột sống cổ.
Buổi sáng, khi mới ngủ dậy, người bệnh thấy có cảm giác cứng tại khớp, khó vận động. Dấu hiệu này rõ nhất ở các khớp cổ tay và bàn tay, khiến người bệnh phải làm các động tác như gấp, xoay cổ tay, ... một hoặc vài tiếng, mới giảm bớt cảm giác cứng khớp. Sau nhiều đợt cấp tính hoặc sưng đau khớp kéo dài (vài tháng hoặc vài năm), các khớp có thể biến dạng: bàn tay bị vẹo, cổ tay sưng, các ngón tay ngón chân cũng bị biến dạng, các cơ teo, khiến cho chức năng vận động của bệnh nhân bị giảm sút, thậm chí ở giai đoạn muộn bệnh nhân trở thành tàn phế.
Ngoài ra, thoái hoá khớp cũng là bệnh lý hay gặp ở người cao tuổi, do quá trình lão hoá của sụn khớp, sụn bị mất tính đàn hồi, mỏng dần đi và nhuyễn hoá, làm lộ tổ chức xương dưới sụn, gây đau và hạn chế vận động. Khi trời lạnh, các gân cơ bị co rút lại, dịch khớp đông quánh hơn làm cho các khớp trở nên cứng hơn, khó cử động hơn. Hơn nữa khi trời lạnh, các thói quen tập luyện hàng ngày cũng bị giảm đi, cũng góp phần làm bệnh nặng thêm.
Bên cạnh đó, co thắt các mạch máu đầu chi trong hội chứng Raynaud, đây là một biểu hiện hay gặp trong bệnh xơ cứng bì toàn thể. Khi tiếp xúc với lạnh, đầu ngón tay, ngón chân bị trắng bệch, tê buốt do thiếu máu đầu chi, sau đó chúng trở nên tím ngắt, căng tức. Xơ cứng bì là một bệnh hệ thống, do bất thường về hệ thống miễn dịch, có biểu hiện ở tất cả các cơ quan trong cơ thể, trong đó thường thấy như da dày lên, mờ hoặc mất các nếp nhăn trên mặt, khó há miệng, lắng đọng calci ở tổ chức dưới da, giảm tiết dịch các tuyến ngoại tiết như tuyến nước bọt, tuyến nước mắt, dịch tiêu hoá, xơ hoá phổi, tràn dịch màng ngoài tim, màng phổi...
Chứng đau vai gáy, đau thắt lưng cũng thường gặp do trời lạnh. Các cơ thưòng co lại để sinh nhiệt (rét run), tư thế "so vai, rụt cổ" do các cơ vùng gáy co lại để hạn chế tối đa trao đổi nhiệt với môi trường lạnh xung quanh. Các tư thế này phải duy trì trong thời gian dài làm cho các cơ cạnh cột sống bị giữ ở một tư thế lâu, gây mệt và mỏi cơ. Có thể đau một hay hai bên bả vai, hạn chế các động tác của cột sống như cúi, ưỡn, nghiêng… Các triệu chứng hay đi kèm là trạng thái mệt mỏi, đau đầu, mất ngủ…
Vấn đề phòng bệnh là hết sức quan trọng, BS. Trung lưu ý: “ Đối với các bệnh lý về cơ xương khớp, khi bị đau nhiều, sưng các khớp lên, đi lại khó khăn nên nhập viện điều trị ngay. Hạn chế tối đa tác động cơ gối lên khớp và cột sống. Trong cuộc sống hàng ngày cần tránh các tư thế xấu trong lao động và sinh hoạt; tránh các động tác quá mạnh đột ngột làm sai lệch tư thế và gây dị dạng các xương khớp.
Ngoài các biện pháp bảo vệ sức khoẻ chung như dinh dưỡng hợp lí, sinh hoạt điều độ, tuân thủ chế độ thuốc men thường xuyên của mình, các bệnh nhân mắc các bệnh khớp cần lưu ý là khi trời lạnh, nhất là kèm theo mưa phùn thì phải giữ ấm toàn thân, nhất là bàn tay, bàn chân, đội mũ, đeo găng tay, đi tất, quàng khăn ấm, đeo khẩu trang khi ra ngoài đường. Có thể ngâm nước muối ấm bàn tay, bàn chân, sử dụng túi chườm nóng, lò sưởi, điều hoà nhiệt độ (nếu có điều kiện).
Một điều quan trọng trong điều trị các bệnh khớp mạn tính là phải dùng nhiều loại thuốc kết hợp, duy trì lâu dài, hàng năm theo chỉ định của bác sỹ điều trị; không tự ý mua thuốc điều trị, đặc biệt là dùng các loại thuốc giảm đau có chứa corticoid dễ gây loãng xương, suy tuyến thượng thận và viêm loét dạ dày”./.
Do thời tiết thay đổi cộng với cơ thể suy yếu nên ở người già thường xảy ra nhiều bệnh lý về xương khớp. Có thể nói đến, viêm khớp dạng thấp là bệnh thường gặp ở người cao tuổi, viêm khớp kéo dài với các đợt sưng đau khớp cấp tính, bệnh nhân thường sưng đau nhiều khớp, sốt, có thể có các biểu hiện ở các cơ quan khác. Nếu không được điều trị, các khớp nhanh chóng bị biến dạng, dính khớp. Các khớp thường gặp nhất là các khớp nhỏ ở bàn tay, khớp cổ tay, khuỷu, gối, cổ chân, bàn ngón chân, cả hai bên. Ở giai đoạn muộn, thường biểu hiện ở các khớp vai, háng, cột sống cổ.
Buổi sáng, khi mới ngủ dậy, người bệnh thấy có cảm giác cứng tại khớp, khó vận động. Dấu hiệu này rõ nhất ở các khớp cổ tay và bàn tay, khiến người bệnh phải làm các động tác như gấp, xoay cổ tay, ... một hoặc vài tiếng, mới giảm bớt cảm giác cứng khớp. Sau nhiều đợt cấp tính hoặc sưng đau khớp kéo dài (vài tháng hoặc vài năm), các khớp có thể biến dạng: bàn tay bị vẹo, cổ tay sưng, các ngón tay ngón chân cũng bị biến dạng, các cơ teo, khiến cho chức năng vận động của bệnh nhân bị giảm sút, thậm chí ở giai đoạn muộn bệnh nhân trở thành tàn phế.
Ngoài ra, thoái hoá khớp cũng là bệnh lý hay gặp ở người cao tuổi, do quá trình lão hoá của sụn khớp, sụn bị mất tính đàn hồi, mỏng dần đi và nhuyễn hoá, làm lộ tổ chức xương dưới sụn, gây đau và hạn chế vận động. Khi trời lạnh, các gân cơ bị co rút lại, dịch khớp đông quánh hơn làm cho các khớp trở nên cứng hơn, khó cử động hơn. Hơn nữa khi trời lạnh, các thói quen tập luyện hàng ngày cũng bị giảm đi, cũng góp phần làm bệnh nặng thêm.
Bên cạnh đó, co thắt các mạch máu đầu chi trong hội chứng Raynaud, đây là một biểu hiện hay gặp trong bệnh xơ cứng bì toàn thể. Khi tiếp xúc với lạnh, đầu ngón tay, ngón chân bị trắng bệch, tê buốt do thiếu máu đầu chi, sau đó chúng trở nên tím ngắt, căng tức. Xơ cứng bì là một bệnh hệ thống, do bất thường về hệ thống miễn dịch, có biểu hiện ở tất cả các cơ quan trong cơ thể, trong đó thường thấy như da dày lên, mờ hoặc mất các nếp nhăn trên mặt, khó há miệng, lắng đọng calci ở tổ chức dưới da, giảm tiết dịch các tuyến ngoại tiết như tuyến nước bọt, tuyến nước mắt, dịch tiêu hoá, xơ hoá phổi, tràn dịch màng ngoài tim, màng phổi...
Chứng đau vai gáy, đau thắt lưng cũng thường gặp do trời lạnh. Các cơ thưòng co lại để sinh nhiệt (rét run), tư thế "so vai, rụt cổ" do các cơ vùng gáy co lại để hạn chế tối đa trao đổi nhiệt với môi trường lạnh xung quanh. Các tư thế này phải duy trì trong thời gian dài làm cho các cơ cạnh cột sống bị giữ ở một tư thế lâu, gây mệt và mỏi cơ. Có thể đau một hay hai bên bả vai, hạn chế các động tác của cột sống như cúi, ưỡn, nghiêng… Các triệu chứng hay đi kèm là trạng thái mệt mỏi, đau đầu, mất ngủ…
Vấn đề phòng bệnh là hết sức quan trọng, BS. Trung lưu ý: “ Đối với các bệnh lý về cơ xương khớp, khi bị đau nhiều, sưng các khớp lên, đi lại khó khăn nên nhập viện điều trị ngay. Hạn chế tối đa tác động cơ gối lên khớp và cột sống. Trong cuộc sống hàng ngày cần tránh các tư thế xấu trong lao động và sinh hoạt; tránh các động tác quá mạnh đột ngột làm sai lệch tư thế và gây dị dạng các xương khớp.
Ngoài các biện pháp bảo vệ sức khoẻ chung như dinh dưỡng hợp lí, sinh hoạt điều độ, tuân thủ chế độ thuốc men thường xuyên của mình, các bệnh nhân mắc các bệnh khớp cần lưu ý là khi trời lạnh, nhất là kèm theo mưa phùn thì phải giữ ấm toàn thân, nhất là bàn tay, bàn chân, đội mũ, đeo găng tay, đi tất, quàng khăn ấm, đeo khẩu trang khi ra ngoài đường. Có thể ngâm nước muối ấm bàn tay, bàn chân, sử dụng túi chườm nóng, lò sưởi, điều hoà nhiệt độ (nếu có điều kiện).
Một điều quan trọng trong điều trị các bệnh khớp mạn tính là phải dùng nhiều loại thuốc kết hợp, duy trì lâu dài, hàng năm theo chỉ định của bác sỹ điều trị; không tự ý mua thuốc điều trị, đặc biệt là dùng các loại thuốc giảm đau có chứa corticoid dễ gây loãng xương, suy tuyến thượng thận và viêm loét dạ dày”./.
Tác giả bài viết: Thùy Vy (Khoa TT-GDSK) Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Danh mục
Thăm dò ý kiến
Thống kê truy cập
- Đang truy cập33
- Hôm nay174
- Tháng hiện tại522,550
- Tổng lượt truy cập53,433,493
Liên kết Web